Πόσο λυπάμαι τους ανθρώπους που δείχνουν τον εαυτό τους αλλά λένε «Εμείς». «Εμείς πιστεύουμε…» «Εμείς κάναμε…». Κοίτα τους με πόση περηφάνεια θυσιάζουν το «Εγώ» τους για να δεχτούν τις άψυχες ιδέες και κανόνες μιας ομάδας ψυχών (που κοντεύουν στο θάνατο η αλήθεια) .
Ίδια μυαλά δεν υπάρχουν. Κι όμως,στο βωμό τον επαναστατικών ιδεολογιών τα μυαλά των «επαναστατών» γίνονται ένα.
Πιστεύουν τα ίδια.
Λεν τα ίδια.
Απαντούν τα ίδια.
Σαν ζωντανοί κλώνοι της ιδεολογίας τους.
Η αποδοχή και προσαρμογή σε οποιοδήποτε μοντέλο σκέψης ή τρόπο ζωής είναι θάνατος του «εγώ». O άνθρωπος πρέπει να είναι ελεύθερος από ιδεολογίες και ιδανικά μοντέλα τρόπου ζωής. Αν κάτι του αρέσει, μπορεί να το φέρει στη ζωή του χωρίς να σκέφτεται τον ιδεολογικό χώρο στον οποίο ανήκει το συγκεκριμένο ή ο ίδιος. Το θεωρώ τραγικό να συνομιλούν δύο άνθρωποι και να λεν «Εμείς πιστεύουμε πως…» και «Εσείς πιστεύετε πως…».
Είναι αδιανόητο. Είναι ο θάνατος του εαυτού μας, της αλλαγής,της ανεξαρτησίας μας, της δημιουργικότητάς μας και της ελαστικότητάς μας. Κάθε ανθρώπινο ον έχει, ή θα έπρεπε να έχει, διαφορετικές αντιλήψεις από όλα τα υπόλοιπα. Η παρομοίαση ενός ανθρώπου με έναν άλλο τον φέρνει ένα βήμα πιο κοντά στο θάνατο, σκοτώνοντας το μυαλό του και αντικαθιστώντας το με ένα άλλο, κοινό μυαλό, που περιέχει όλα τα πιστεύω κάποιας ιδεολογίας, χωρίς ίχνος αλλαγής.
Και μέσα σ’αυτή τη «μυαλοκτονία», «εγωκτονία» και «εμεισγένεση», όσοι επιλέγουν αυτή την οδό, προσπαθούν να βρουν μια ιδεολογία και να κρυφτούν από πίσω της – για άισθημα επανάστασης και αλλαγής λένε αυτοί, για αίσθημα ασφαλειας και στασιμότητας λεω εγώ, φοβούμενοι τον ίδιο τους τον εαυτό. Φτάνουν στο σημείο να ντρέπονται να υιοθετήσουν έστω ένα χαρακτηριστικό κάποιας άλλης ιδεολογίας επειδή, όπως λένε, θα χάσουν το χαρακτήρα τους. Μα, στ’αλήθεια δενέχουν χαρακτήρα μα κάποια ψεύτικη προσωπικότητα η οποία είναι ένα πολλάκις επαναλαμβανόμενο συνονθύλευμα πεποιθήσεων. Οργανώνονται δηλαδή όλοι οι χριστιανοί, οι χορτοφάγοι, οι οπαδοί της Μπαρτσελόνα, οι κομμουνιστές, κάτω από σκηνές προστασίας και υιοθετούν όλα όσα υπάρχουν μέσα στη σκηνή της ιδεολογίας τους.
Οποιαδήποτε προσπάθεια μίμησης ή υιοθέτησης πρακτικών ή πιστεύω από άλλες σκηνές θα φέρει το χλευασμό των υπολοιπων ομοϊδεατών και επίσης ο ίδιος θα πιστεύει πως είναι χαμένος αν δεν ανήκει σε κάποια σκηνή. Οι (πρώην) ομοϊδεάτες πιστεύουν πως χάνουν ένα μέρος της ψυχής τους αφού στ’αλήθεια όλοι, κάτω από μία σκηνή, μοιράζονται την ίδια ψυχή. Έτσι, οποιαδήποτε αποχώρηση κάποιου μέλους της σκηνής, σημαίνει θάνατο ενός μέρους στη ψυχή όλων.
Και αυτός που αποχωρεί νιώθει πως έχει χάσει το λόγο ύπαρξής του αφού η σκηνή η ίδια ήταν γι’αυτόν ο λόγος ύπαρξης. Ήταν εκεί που επιβεβαιωνόταν πως ήρθε στον κόσμο αυτό για κάποιον σκοπό, πως ήταν χρήσιμος σε κάτι και το ότι υιοθετούσε ένα σύστημα αντιλήψεων για το οποίο έχουν γραφτεί πολλά που υποστηρίζουν την ορθότητά του (και άλλα τόσα που δεν, αλλά δεν τους νοιάζουν αυτά).
Όσο περισσότεροι άνθρωποι βρίσκονταν κάτω από τη σκηνή, τόσο περισσότερη ήταν η αυτοεπιβεβαίωσή τους ότι κατείχαν την απόλυτη αλήθεια. Όπως μας είχε πει ο καθηγητής των θρησκευτικών κάποτε: «Ο Χριστιανισμός είναι η σωστή θρησκεία γιατί είναι αδιανόητο τόσοι μάρτυριες και πιστοί ανά τους αιώνες να πέθαιναν και να πίστευαν κάτι το οποίο΄ήταν λανθασμένο». Είναι παράδειγμα λογικού σφάλματος argumentum ad populum. O αριθμός των ατόμων που υποστηρίζουν μια θεωρία δε λέει τίποτα για την ορθότητά της.
Κάθε ιδεολογία ή ένα σύστημα ιδεών περιέχει έναν κατάλογο με διάφορα σημεία τα οποία όσοι επιθυμούν να προσαρμοστούν στη συγκεκριμένη ιδεολογία τα αποδέχονται τυφλά ένα προς ένα, μέσα από ένα σύστημα τυφλής εμπιστοσύνης και ορθότητας. Είναι αδύνατο πολλοί άνθρωποι να πιστεύουν στα ίδια 15-20-30 σημεία χωρίς να έχουν δώσει κάποιο κομμάτι του εαυτού τους για χάρην της άτυπης αυτής συμφωνίας.
Κάθε άνθρωπος θα έπρεπε να ήταν ένα σύστημα σκέψεων και ιδεολογίας από μόνος του. Έτσι έκαναν οι μεγάλοι: Πλάτωνας, Μαρξ, Καντ, Μπρούνο. Η προσαρμογή των ανθρώπων σε ιδεολογίες, έστω και το να πει κάποιος πως «Εγώ είμαι Χ», με το Χ να είναι το όνομα κάποιας ιδεολογίας, είναι ο θάνατος της μοναδικότητας του κάθε ανθρώπου. Πρέπει να υπάρξει προσωπικός πόλεμος μέσα στον καθένα μας μα σύνθημα: «Ένας άνθρωπος. Μια ιδεολογία»
Η μετάβαση ωστόσο από το εγώ στο εμείς, δεν είναι πάντοτε λάθος, αν θέλει να είναι κάποιος δίκαιος. Τη θεωρώ λανθασμένη σε περιπτώσεις όπως έχω περιγράψει πιο πάνω. Είναι ξεκάθαρο όμως πως σε ορισμένες περιπτώσεις είναι αναγκαίο να γίνει προσπάθεια συλλογική και ομαδική, σε περιπτώσεις πραγματικών επαναστάσεων και απαιτούμενων δια των περιστάσεων κοινωνικών αλλαγών. Ένα επαναστατικό, κάποια ριζοσπαστική οργάνωση, ή κάποια τεραστίων διαστάσεων διαδήλωση ή μαζικός ξεσηκωμός επιβάλλει τη θυσία του εγώ και την προσαρμογή σε ένα κοινό Εμείς, για το γενικό κοινωνικό συμφέρον.
Οι επαναστάτες- διαδηλωτές στηρίζονται στις ιδέες ενός ατόμου, μιας ομάδας ατόμων ή μιας ιδεολογίας η οποία αναπτύχθηκε από μια μικρή σε μέλη ομάδα. Οι πρώτες ιδέες είναι αγνές, είναι αυτές που ξεχωρίζουν και είναι αυθεντικές. Όπως ακριβώς δηλαδή έχω περιγράψει πώς πρέπει ένα άτομο να παρουσιάζει τις ιδέες του. Πρωτότυπα χωρίς ολική προσαρμογή.
Η θυσία του εγώ για το εμείς πρέπει να γίνεται μόνο όταν υπάρχει μεγαλύτερο όφελος από το να δρα κάθε άτομο μόνο του. Κατά τη Γαλλική και Ελληνική επανάσταση τον 18ο και 19ο αιώνα αντίστοιχα, για παράδειγμα, υπήρξε η ανάγκη θυσίας του εγώ, γιατί υπήρξε η γενική αντίληψη πως αυτο θα φέρει τεράστιο προσωπικό και συλλογικό όφελος. Επίσης, είναι παραδείγματα περιπτώσεων όπου πραγματικά υπάρχει κοινός στόχος και κοινά πιστεύω τα οποία πηγάζουν αληθινά μέσα από τους ανθρώπους. Σε τέτοιες περιπτώσεις δηλαδή, το γεγονός ότι όλοι οι άνθρωποι οργανώνονται γύρω από έναν κοινό σκοπό και στόχο δεν σημαίνει πως έχουν κοινές ιδεολογίες ή τρόπο ζωής. Η πλειοψηφία αυτών μένει ίδια μπαίνει στην άκρη για χάρη εκείνης της μεγάλης ιδέας η οποία φέρνει μεγάλα αποτελέσματα. Η θυσία του εγώ για το εμείς όχι μόνο επιτρέπειται αλλά και παροτρύνεται σε περιπτώσεις όπου το αποτέλεσμα θα είναι ωφέλιμο και στηρίζεται σε αρχές ανθρωπιάς, αλληλεγγύης και δικαιοσύνης. Περιπτώσεις όπου η αποκόλληση από το εγώ φέρνει καλύτερα βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα αποτελέσματα από το αν παρέμενε κάποιος στο εγώ αγνοώντας το εμείς.
Άρα, το πότε είναι ωφέλιμο κάποιος να δείχνει τον εαυτό του και να λέει «Εμείς» είναι όταν αυτό οφελεί το ευρύ κοινωνικό σύνολο. Αν γίνεται μετάβαση από το εγώ στο εμείς και το αποτέλεσμα ωφελεί ένα μεμονωμένο σύνολο και το γενικό αποτέλεσμα είναι μια κατάσταση διχόνοιας και αμοιβάιου μίσους τότε μιλάμε για κάτι εγκληματικό. Κάτι που πρέπει οπωσδήποτε να αποφεύγεται.